Coronavirus in katten

Iedereen hoort tegenwoordig te weten dat het Covid-19 een coronavirus is dat in 2019 werd ontdekt in de Chinese plaats Wuhan. De toekomst zal uitwijzen dat het virus toch echt ontsnapt was uit een laboratorium, vermoedelijk als gevolg van een slecht onderhouden vriezer. Chinese wetenschappers hebben vermoedelijk een proefdier besmet met bestaand coronavirus van een vleermuis, terwijl dat proefdier ook al besmet was met HIV, het virus dat AIDS veroorzaakt[1].

Coronavirussen zijn een hele familie virussen die ziekteverschijnselen in zoogdieren en vogels kunnen veroorzaken. Sommigen veroorzaken bij mensen milde, griepachtige verschijnselen, zoals het Human coronavirus OC43 en het Human coronavirus HKU1. Andere soorten, zoals Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS), Middle East Respiratory Syndrome (MERS) en Covid-19, zijn een heel stuk gevaarlijker en een fatale afloop is beslist niet uit te sluiten.

Het vervelende van coronavirussen is dat ze nogal de neiging hebben om te muteren. Ze kunnen daardoor plotseling dodelijker worden voor mens en dier. Een voorbeeld is Feline Coronavirus (FCoV) dat in katten feline infectious peritonitis (FIP) kan veroorzaken.

Feline Coronavirus is een virus van het maag-darmkanaal. De meeste infecties verlopen ofwel asymptomatisch ofwel veroorzaken een tijdje diarree, vooral bij kittens. Bij ongeveer 12 procent van de geïnfecteerde katten kan dit virus witte bloedcellen infecteren en zich vervolgens door het lichaam van de kat verspreiden. Dit veroorzaakt een intense ontstekingsreactie, vaak in de buik, nieren of hersenen, wat leidt tot de ontwikkeling van feline infectious peritonitis. Zodra een kat klinische feline infectious peritonitis ontwikkelt, is de ziekte meestal progressief en bijna altijd dodelijk.

Op Cyprus is het Feline Coronavirus recent gemuteerd tot een veel dodelijker variant. Onderzoek toont aan dat deze nieuwe versie het gevolg is van een recombinatie met het pantropic canine coronavirus (pCCoV), een virus dat thuis hoort in honden[2]. Feline coronaviruses en pCCoV bestaan al jaren naast elkaar in het Middellandse Zeegebied, dus het is mogelijk dat de genetische mix al enige tijd geleden heeft plaatsgevonden.

Van de naar schatting één miljoen katten op dat eiland zijn er de laatste maanden zo'n 300,000 overleden aan een besmetting met het Feline Coronavirus. Intussen verspreidt het virus zich ook al in kattenpopulaties in nabijgelegen landen als Bulgarije, Libanon, Israël en Turkije.

Er bestaat een vaccin tegen een besmetting met het Feline Coronavirus, maar dat is in Nederland niet (meer) op de markt.

Kan het Feline Coronavirus ook mensen besmetten, zo luidt de terechte vraag. Wetenschappers antwoorden dat zoiets nog niet het geval is, maar kunnen het voor de toekomst niet uitsluiten. Het Feline Coronavirus heeft namelijk nog maar een paar mutaties nodig om ook de mens te kunnen besmetten.

[1] Pradhan et al: Uncanny similarity of unique inserts in the 2019-nCoV spike protein to HIV-1 gp120 and Gag in bioRxiv – 2020. Zie hier.
[2] Attipa et al: Emergence and spread of feline infection peritonitis due to a highly pathogenic canine/feline recombinant coronavirus in bioRxiv - 2023