Gordelroos (herpes zoster) wordt veroorzaakt door het varicellazostervirus. Dit virus veroorzaakt ook waterpokken. De verwekker is namelijk hetzelfde virus als het waterpokkenvirus: het varicellazostervirus (VZC). Heb je ooit waterpokken gehad, dan raak je het virus nooit meer helemaal kwijt. Het blijft latent in je lichaam aanwezig. Het virus kan ineens weer actief worden, vooral als je immuunsysteem verzwakt is door (bijvoorbeeld) een andere virusinfectie (denk: Corona) of simpelweg ouderdom. Dit heeft dan een gordelroosinfectie tot gevolg. Bij gordelroos ontstaan er blaasjes die pijnlijk en soms jeukend zijn, meestal aan één kant van het lichaam. Als de blaasjes weg zijn kan er langdurige en soms ondragelijke zenuwpijn (neuralgie) ontstaan.
In Nederland komt gordelroos voor bij circa vijf op de 1.000 personen per jaar, vooral bij ouderen boven de 60 jaar.
Het gordelroosvaccin
Er zijn twee vaccins tegen gordelroos, maar in Nederland wordt er voorkeur gegeven aan het vaccin Shingrix®. Bij volwassenen van 50 jaar en ouder voorkomt het vaccin rond de 90 procent van de gordelroosgevallen. Ook lijkt de bescherming lang aan te houden (zeker elf jaar)[1]. De vaccinatie bestaat uit twee prikken, met twee tot zes maanden daartussen.
Op dt moment wordt het gordelroosvaccin alleen vergoed bij medische risicogroepen. Wil je nu het vaccin hebben, dan moet je zelf de kosten daarvan dragen. Op 3 juli 2025 heeft het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) echter bekendgemaakt dat er een vaccinatieprogramma tegen gordelroos voor ouderen gaat komen. Het is nog onbekend wie hiervoor precies in aanmerking komt en wanneer het zal starten. Het ministerie heeft aangegeven dat er vanaf 2027 geld is om de vaccinatie aan bepaalde groepen aan te bieden.
Bijwerkingen
Net zoals na andere vaccinaties, kunnen er na gordelroosvaccinatie bijwerkingen ontstaan, zoals spierpijn en pijn op de plek van de prik. Verder komen er ook veel meldingen bij het Lareb binnen van gewrichtspijn na vaccinatie met Shingrix®. Al die klachten kunnen vervelend zijn, maar houden niet langer dan drie dagen aan. Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam. Die bijwerkingen worden dan ook het meest bij Bijwerkingencentrum Lareb gemeld.
Kun je gordelroos krijgen na de vaccinatie?
Bij Lareb komen er meldingen binnen van gordelroos na vaccinatie. Het is mogelijk dat het virus geactiveerd wordt door het vaccin, maar dit is wetenschappelijk nog niet vastgesteld. Het kan echter voorkomen dat iemand onvoldoende bescherming opbouwt en alsnog gordelroos krijgt. Dit gebeurt bij één op de tien mensen. Bescherming tegen gordelroos is optimaal één maand na de tweede vaccinatie. De effectiviteit van dit gordelroosvaccin is goed.
Gordelroosvaccin en dementie
Gordelroosvaccinatie verlaagt mogelijk de kans op dementie[2][3]. Het beschermende effect was groter na twee prikken Shingrix® ten opzichte van één prik. Het gordelroosvaccin wordt vooralsnog niet ingezet om dementie te voorkomen. Daar is eerst meer onderzoek voor nodig.
Meer weten?
Bekijk dan de overzichtspagina van Bijwerkingencentrum Lareb over bijwerkingen van gordelroosvaccinatie.
[1] Strezova et al: Final analysis of the ZOE-LTFU trial to 11 years post-vaccination: efficacy of the adjuvanted recombinant zoster vaccine against herpes zoster and related complications in eClinicalMedicine - 2025
[2] Ma et al: Can the herpes zoster vaccination be a strategy against dementia? in Drug Discoveries and Therapeutics - 2025
[3] Pomirchy et al: Herpes Zoster Vaccination and Dementia Occurrence in JAMA - 2025
Geen opmerkingen:
Een reactie posten